Table of Contents

शिक्षक दिन: आठवणीतले शिक्षक 5 सप्टेंबर 2024

शिक्षक संस्कार व संस्कृती हे एखाद्या गुणाचे ,थोड्या काळापुरते प्रतिनिधित्व नसते तर संस्कार व संस्कृती अनेक गुणांचा समुच्चय असून तो सातत्याने एका पिढीकडून दुसऱ्या पिढीकडे जाणारा व्रत बंध असतो.संस्कार व संस्कृतीचे वहन करणारा पहिला घटक कुटुंब व दुसरा घटक समाज असतो परंतु संस्कार व संस्कृतीचे सामुहिक वहन करणारा सर्वात मोठा घटक शिक्षक असतो.पुस्तकी शिक्षण देणारा गुरूजी व पुस्तकाच्या आधारे पुस्तकाबाहेरचं जग दाखविणारा गुरूजी कायमस्वरुपी आठवणीत राहतो.

शिक्षक दिन: आठवणीतले शिक्षक 5 सप्टेंबर 2024

गुरूविण नाही उद्धार

शिक्षक दिनाच्या औचित्यावर मी माझ्या आयुष्यातील वेगवेगळ्या टप्प्यातील गुरूजनांप्रती कृतज्ञता व्यक्त करत आहे.वेगवेगळे टप्पे यासाठी निवडले की शिक्षणप्रवासाची वाट छोटी नाही.दीर्घ वाटेवर प्रवास करताना एखाद्या वळणावर जरी आपण भरकटलो तरी अज्ञात वाटेवरच्या निबिड अरण्यातून पुन्हा मुळ वाटेवर येणं अवघडच असतं.माझ्या आयुष्यातला प्रत्येक गुरूजी माझ्यासाठी ध्रृव तारा,दीपस्तंभ आहे.तरीही त्यातल्या त्यात सर्वोत्तम ,माझ्या आयुष्याचे शिल्पकार वाटले ,अशा काही गुरूजनांबद्दल लिहितो आहे.

शिक्षक दिन: आठवणीतले शिक्षक 5 सप्टेंबर 2024

प्राथमिक शिक्षण श्री.महादेव रामभाऊ नजन

प्राथमिक शिक्षक,प्राथमिक पदवीधर शिक्षक,मुख्याध्यापक व शेवटी केंद्रप्रमुख या चढत्या क्रमाने शिक्षणसेवेतील सर्व सेवा बजावून दोन वर्षापूर्वी सेवानिवृत्त झालेले नजन सर माझे तिसरी ते सातवीचे वर्गशिक्षक व प्राथमिक स्तरावरचे इंग्रजीचे शिक्षक.माझ्या आयुष्याचे शिल्पकार.

साधारण पंच्याऐंशीची गोष्ट असेल.नजन सरांची प्राथमिक शिक्षक म्हणून प्रथम नियुक्ती माझ्या जन्मगावीच म्हणजे जातेगाव ता.गेवराई.आमची जिल्हा परिषदेची शाळा तेव्हा सातवीपर्यंत होती.त्यावर्षी एकाच वेळी पोरसवद्या वयातील तीन चार शिक्षक व दोन तीन शिक्षिका आमच्या गावात नव्यानेच रूजू झाली होती.नजन सर त्यापैकी एक.दळणवळणाची साधने मुबलक नसल्यामुळे त्यावेळी आमच्या गावात चाळीसएक शिक्षक राहत होती.पांढरपेशी संस्कृतीतला तो आमच्या गावातला सर्वोत्तम सुवर्णकाळ .नजन सर अतिशय विनोदी व्यक्तिमत्व.मुलात मूल होऊन शिकविणे म्हणजे काय ? याची व्याख्या कळायला मला स्वतःला शिक्षक व्हावे लागले.मग आता कळले की नजन सर जे आमच्यासोबत वागत होते त्याला मुलात मूल होऊन शिकविणे म्हणतात.अतिशय कडक शिस्त पण वात्सल्याचा उमाळाही तितकाच.एकाच डोंगराच्या एका बगलेत खोल दरी व दुस-या बगलेत उंच पर्वत कडा असावा तसं कडवी शिस्त व कमालीचं वात्सल्य मी नजन सरांत अनुभवलं.सरांना मी सर न म्हणता जीजा या कौटुंबिक नावानेच बोलत असे व आजही तेच संबोधन कायम आहे.माझ्यातील वक्तृत्वाचे धडे त्यांनीच गिरविले.आमच्या चौथी शिष्यवृत्ती परीक्षेवेळी आम्हाला गेवराई परीक्षा केंद्र होते.भाकरीचे गाठोडे माझ्या सांभाळी घालून बाकीची मुलं मुली बाथरूमला गेली होती.नजन सर बोर्डवर आमचे हॉल क्रमांक शोधत होते.मी जिथं थांबलो होतो ,तिथं शेजारी एक सर आपल्या विद्यार्थ्यांना गणित सोडवून सांगत होते.ते गणित पाहण्यात मी कधी सामील झालो ते कळलेच नाही.त्यावेळी गेवराईच्या शाळेत डुकरांचा फार सुळसुळाट होता.गोठ्यातील वासराच्या उंचीचं एक एक धिप्पाड डुक्कर होतं.मी दुसऱ्या सरांचे गणित समजून घेत असताना ,तिकडे डुकरांची स्वारी आमच्या भाकरीवर तुटून पडली.बघता बघता भाकरीची सगळी गाठोडे पसार.भाकर खायला भेटणार नाही याहीपेक्षा सरांचा मार खायला भेटणार.ही पोटात उठलेली कळ भयंकर होती.पण नजन सर थोडेसुद्धा रागावले नाहीत.उलट त्यांनी आम्हाला हॉटेलमध्ये पुरी भाजी खाऊ घातली.ते आम्हा मुलांचं पहिलं हॉटेलमधलं जेवण.पाठ ,पोट व मेंदू यांची काळजी वाहणारा गुरूजी म्हणजे नजन सर.
सरांचे अध्यापन अतिशय सरस ,एक गणित विषय वगळला तर सर्व विषयात जबरदस्त हातखंडा.आजही मी जीजाच्या संपर्कात आहे.मला सरांनी मुलाची माया दिली.

शिक्षक दिन: आठवणीतले शिक्षक 5 सप्टेंबर 2024